Warmtewisselaar levert meer voordelen op dan je denkt
Vaak wordt er in pluimveestallen een warmtewisselaar geïnstalleerd om te besparen op stookkosten en om de uitstoot van ammoniak te verkleinen, zodat de stal voldoet aan de gestelde eisen. Een bijkomend voordeel is dat een warmtewisselaar ook een behoorlijk positieve invloed heeft op het stalklimaat, waardoor de gezondheid van de dieren wordt verbeterd en daarmee ook de prestaties. Bovendien zorgt een warmtewisselaar voor een reductie van de fijnstofuitstoot.
Zo werkt een warmtewisselaar
Bij de in de pluimveehouderij toegepaste warmtewisselaars wordt de warmte uit de afgezogen stallucht gebruikt om buitenlucht op te warmen die vervolgens in de stal komt. De stallucht wordt door middel van één of meerdere axiaalventilatoren, die onderdeel uitmaken van de warmtewisselaar, uit de stal door de wisselaar gezogen. De lucht stroomt dan langs kunststof of aluminium kanalen of slangen. Omdat beide luchtstromen niet met elkaar in contact komen zal de luchtkwaliteit (CO2 en relatieve luchtvochtigheid) van de binnenkomende lucht niet worden beïnvloed door de uitgaande lucht.
Warmtewisselaar met verwarming
De uitvoering en capaciteit van een warmtewisselaar is a"ankelijk van de diercategorie en het aantal dieren. Voor vleeskuikens bestaat de mogelijkheid om de wisselaar te voorzien van een verwarmings systeem met recirculatiemogelijkheid die bijvoorbeeld wordt gebruikt tijdens het opwarmen van de stal, of als verwarming tijdens de eerste weken van de ronde. Voor legstallen worden beide opties in het algemeen niet toegepast, al heeft een verwarming voordelen bij het opstarten van een nieuw koppel bij lage buitentemperaturen.
Warme verse lucht bij leghennen en vleeskuikens
Bij vleeskuikens komt de opgewarmde lucht binnen via lamellen die de lucht naar de nok van de stal sturen. Van daaruit wordt deze verdeeld in de stal met circulatie ventilatoren. Ook bestaat de mogelijkheid om de lucht via kanalen, die voorzien zijn van gaatjes, verdeeld in de stal te brengen. Beide systemen zorgen ervoor dat de dieren worden voorzien van opgewarmde verse lucht. Bij leghennen wordt de binnenkomende lucht via kanalen over de mestbanden geblazen, waardoor de mest kan drogen en er verse lucht direct bij de dieren komt.
Drogere stal door warmtewisselaar
Het thermisch rendement (opwarmcapaciteit) van warmtewisselaars ligt, a"ankelijk van het type, tussen de 50% en 90%. Bij een staltemperatuur van 30°C kan de buitenlucht van 10°C bij een thermisch rendement van 80% opgewarmd worden tot 26°C. Een ander bijkomend voordeel is dat de relatieve luchtvochtigheid van de opgewarmde buitenlucht lager wordt. Hierdoor zal de luchtvochtigheid in de stal lager worden en kan deze meer vocht opnemen uit het strooisel, waardoor dit droger blijft.
Gelijkdruk voorkomt tocht
Tijdens de periode dat alleen de warmtewisselaar geactiveerd is, ontstaat er een gelijkdruk-ventilatiesysteem in de stal. Dit gebeurt met name bij vleeskuikens in de eerste twee tot drie weken van de ronde en bij leghennen bij lage buitentemperaturen. Gelijkdruk betekent dat de hoeveelheid lucht die in de stal wordt geblazen gelijk is aan de hoeveelheid die wordt afgezogen. Bij stallen met een uitloop is dit een voordeel, omdat er bij lagere ventilatiestanden (bij lage buitentemperatuur) dan geen tocht ontstaat bij de geopende uitloopschuiven.
Samenspel van warmtewisselaar en ventilatoren
Het ventilatiesysteem in een stal met een warmtewisselaar bestaat uit twee gedeelten:
1 De warmtewisselaar;
2 Ventilatoren in de nok en/of achtergevel en luchtinlaatventielen in de zijgevels.
Voor een optimale regeling en besturing is het belangrijk dat de warmtewisselaar en de hoofdventilatie op elkaar zijn afgestemd. Met name de overgang van warmtewisselaar naar hoofdventilatie dient goed te worden geregeld. De hoofdventilatie wordt dan automatisch geactiveerd en de warmtewisselaar wordt uitgeschakeld of langzaam verlaagd. Dit kan alleen maar goed werken als de warmtewisselaarregeling en hoofdventilatie geïntegreerd zijn in de ventilatiecomputer. Voor een goede en nauwkeurige regeling dient de warmtewisselaar te worden voorzienvan meetwaaiers die de hoeveelheid afgezogen en ingeblazen lucht meten. De klimaatcomputer dient dit te corrigeren als er door vervuiling (stof ) een afwijking wordt veroorzaakt. Als om een reden te weinig wordt afgezogen of ingeblazen dan dient de klimaatcomputer dit met een alarmering kenbaar te maken.
Onderhoud van warmtewisselaars
Doordat stof zich gaat ophopen in de vuile zijde van de warmtewisselaar zal het thermisch rendement en de capaciteit teruglopen en het energieverbruik toenemen. Het is dus belangrijk om deze stofvrij te houden.
Het reinigen van de warmtewisselaar verschilt per soort:
- Warmtewisselaar waarbij de stof wordt opgevangen in een opvangbak voordat de stallucht in de wisselaar komt. De opvangbak dient regelmatig te worden geleegd.
- Warmtewisselaars die voorzien zijn van sto!lters die stof afvangen voordat de stallucht in de wisselaar komt. De filters dienen regelmatig gereinigd (handmatig of automatisch) of vervangen te worden.
- Warmtewisselaars zonder filter of opvangmogelijkheid. Het reinigen van deze warmtewisselaar blijft een uitdaging. Deze wisselaars zijn boven de kanalen of slangen voorzien van een sproeisysteem waarmee de wisselaar kan worden gereinigd.
Het reinigen kan handmatig worden geactiveerd, maar automatisch heeft de voorkeur. Met een schakelklok van de klimaatcomputer kan de tijdsduur en frequentie worden ingesteld. De klimaatcomputer zorgt er dan ook voor dat de afzuigventilator en inblaasventilator naar een spoelpositie worden geregeld.
Tips
- Als de wisselaar wordt uitgeschakeld zullen de ingang en uitgang moeten worden gesloten (handmatig of automatisch), zodat er geen lucht meer wordt aangezogen door de wisselaar.
- Reinig niet alleen het pakket, maar ook de filters en ventilatoren. Om elektriciteitskosten te reduceren bestaat de mogelijkheid om de ventilatoren te begrenzen op bijvoorbeeld 95%.
Door gebruik te maken van frequentiegeregelde ventilatoren of ventilatoren met EC-technologie kan energie worden bespaard. - Overweeg bij nieuwbouw om de volledige ventilatie door meerdere wisselaars te laten verzorgen, waarbij een koeling en een verwarming is opgenomen.
- Neem bij vragen contact op met je (klimaat) specialist.
